BIM in de bouw
Datagedreven bouwen geeft aan dat data een grote rol gaan spelen in het bouwproces. Het delen van data die voortkomen uit het bouwen wordt normaal. Dat datadelen gaat via een digitaal platform. Daarmee heeft iedereen die betrokken is bij het bouwproces toegang tot alle relevante data. Het principe is éénmalige invoer en meervoudig gebruik, waardoor alle partijen werken met dezelfde informatie. Het datadelen zal leiden tot minder fouten en het efficiënter maken van het bouwproces.
BIM (Bouwinformatie Model) is een platform om data te delen. Om te kunnen werken met een degelijk platform zijn digitale vaardigheden nodig. Maar vergeet niet andere vaardigheden was de waarschuwing die we hoorden in de sessie over de gevolgen van BIM voor het werk.
Vaardigheden
We onderscheiden drie soorten vaardigheden:
- Professionele skills: vakinhoudelijke kennis.
- Digitale vaardigheden: kennis om te werken digitale middelen (software en hardware).
- Soft skills: algemene vaardigheden.
Er is een neiging om de digitale vaardigheden steeds belangrijker te vinden, omdat digitaal kunnen werken enorm is toegenomen. Is dat terecht?
De oudere generatie in de bouw heeft veel kennis over het bouwproces en zij beschikken over veel professionele vaardigheden. Bij de jongere generatie is dat veel minder het geval. Kennis hoe zij een gebouw waterdicht moeten maken ontbreekt nogal eens. Vakinhoudelijke kennis wordt door jongeren grotendeels opgedaan tijdens de stage of in de beroepspraktijk.
De digitale kennis is vooral aanwezig bij de jongere generaties. Zij zijn gewend om met digitale apparatuur en met software te werken. Wie heeft tegenwoordig geen tablet, laptop of smartphone?
De oudere generatie in de bouw is doorgaans minder digitaal vaardig. Zij zijn er niet mee opgegroeid en moeten meer moeite doen om zich deze digitale vaardigheden eigen te maken. Daar moet dus in geïnvesteerd worden.
Er zijn de afgelopen jaren verschillende veranderingen geweest, van de tekentafel naar CAD, van 2D naar 3D. Dat zijn geleidelijke veranderingen geweest, waar medewerkers in mee konden groeien. De technologische ontwikkelingen gaan momenteel snel, de veranderingen in de manier van werken volgen elkaar in hoog tempo op. Dit vraagt van medewerkers veel bereidheid om vaker en sneller andere manieren van werken aan te leren.
Soft skills zijn algemene vaardigheden zoals kunnen samenwerken, onderhandelen, communiceren (mondeling als schriftelijk), nieuwe dingen leren, wendbaarheid etc. Deze skills zijn belangrijk voor alle functies. Er zijn accentverschillen per functies als het gaat om de soft skills.
De drie genoemde vaardigheden zijn even belangrijk en de opgave is om te zoeken naar manieren om die te verankeren in een team. Een duo van een schoolverlater en een vakkundig specialist met bouwkundige skills kan een oplossing kan zijn.
Ervaringen
We zijn benieuwd of deze manier van kijken naar de benodigde vaardigheden wordt gedeeld. Stuur een e-mail naar uta@fnv.nl en laat weten wat jouw ervaringen zijn.
De overwerkcultuur in de bouw
FNV|UTA heeft de afgelopen weken vragen gesteld over ‘overwerk’ onder UTA’ers. En de cijfers over de hoeveelheid en de frequentie van overwerk liegen er niet om. Daarnaast worden deze lange werkdagen nauwelijks gecompenseerd. Werkgevers beweren dat overwerk is inbegrepen in het salaris. Ook stellen ze ‘je weet waaraan je begint als je in de bouw komt werken’ en ‘als het je niet bevalt ga je toch naar een andere werkgever’.
Al enige tijd doet FNV onderzoek naar overwerk in de bouw. In veel UTA-functies is overwerk gangbaar. Voor UTA’ers die met het bouwproces te maken hebben, is overwerk daarentegen veelal structureel van aard. Uitvoerders, werkvoorbereiders, calculators, planners en projectcoördinatoren draaien wekelijks overuren.
Uit onze recente uitvraag ‘Het is ook mijn cao!’ blijkt dat een kwart van de UTA respondenten 9 tot 13 uur per week overwerkt. 14% zelfs 13 uur of meer. Ook werkt een aanzienlijk deel gemiddeld een dag per week extra. Op jaarbasis betekent dit 9 tot 15 weken of meer extra werken. Een ongezonde realiteit. De meerderheid van de UTA’ers krijgt hiervoor ook nog eens niets betaald of in tijd gecompenseerd. Bovendien worden de reisuren niet vergoed.
‘’Lange dagen en 40 uur betaald krijgen.’’
‘’Reisuren hebben ze nog nooit van gehoord voor UTA.’’
De lange werkdagen gaan gepaard met steeds meer verantwoordelijkheden, hogere administratieve vereisten, krappe planningen, pauzes die erbij inschieten en de 24/7 bereikbaarheid. Het aantal vacante UTA-functies stijgt. Op veel plekken wordt een continue personeelstekort gerapporteerd. Tegelijkertijd zijn er veel zorgen over het uitblijven van een jongeren instroom.
‘’Veel jonge gasten die net klaar zijn met hun opleiding, willen niet voor een aannemer werken. Veel uren, slechte betaling, hoge werkdruk, het wordt allemaal al besproken op de scholen.’’
Dagelijks gaat voor uitvoerders of werkvoorbereiders de wekker in de nachtelijke uren. Rond 5.30 uur vertrekken ze van huis om tegen de avond – als het verkeer meezit – weer de deur achter zich dicht te trekken. Het zijn lange werkdagen met een aanzienlijke werkdruk. Het maakt de bouw (mentaal) zwaar en ongezond. Daarnaast vergt het een opoffering voor het sociale leven. Velen rapporteren keer op keer het gezin teleur te stellen of in het weekend nauwelijks nog fut te hebben.
‘’Alles moet af, het maakt niet uit hoe, maar niet met te veel uren. De rest moet in je eigen tijd.”
Werkgevers aan de onderhandelingstafel verschuilen zich achter een zogezegd ‘’all-in-salaris’’. Zij geven aan dat de UTA salarissen zodanig zijn samengesteld dat overwerk erin zit. FNV|UTA heeft daarom in een enquête de vraag gesteld of in de arbeidsovereenkomst expliciet is opgenomen dat overwerk in het salaris is inbegrepen. Een overtuigende meerderheid geeft aan dat hiervan absoluut geen sprake is. Grotendeels ontbreekt ook de registratie van overwerk.
‘’In het systeem kan ik tot 40 uur registreren, niet meer!’’
Kortom, werkgevers aan de onderhandelingstafel tonen weinig empathie met het hardwerkende UTA-personeel. FNV|UTA vindt het hoog tijd voor een goede overwerkregeling en bestrijding van het vele overwerk. Wie kan immers deze werkomstandigheden volhouden?
De overwerkcultuur in de bouw leidt tot een onveilige en ongezonde werkomgeving. Loyaliteit en verantwoordelijkheidsgevoel is mooi, maar kent ook bij de UTA zijn grenzen!
‘’Er gaat veel ervaren personeel weg en er is geen aanwas. Dus de werkdruk zal nog hoger worden.’’
Politieke partijen over datagebruik
Het werken met data is steeds belangrijker in onze economie. Niet voor niets wordt data ook wel het nieuwe goud genoemd. In verschillende sectoren is sprake van datagedreven beleid en in de bouw zien we dat datagedreven bouwen steeds meer ingang vindt.
Rond data en het gebruik ervan ontstaan nieuwe vragen, zoals wie is de eigenaar van de data, hoe wordt geborgd dat data niet in verkeerde handen vallen, hoe werken algoritmes en wat kan de werkgever met data van zijn werknemers. Al eerder bespraken we de mogelijkheid om werknemers via hun laptop thuis in de gaten te houden (via meekijk software).
Relevante onderwerpen die thuishoren op de politieke agenda. De Datavakbond heeft de datastandpunten van 16 partijen die meedoen aan de verkiezingen bekeken en ze in verschillende rubrieken ingedeeld. Zoals data van de consument, de burger, data in de gezondheidszorg, data in de economie en milieu en de rol van grote dataplatforms.
Er zijn overeenkomsten en verschillen in de standpunten van partijen:
Overeenkomsten:
- Sterker optreden tegen techgiganten, eventueel zelfs opsplitsen.
- Gebruikers moeten meer controle krijgen over hun persoonsgegevens.
- De digitale infrastructuur in Nederland moet beter worden beveiligd.
- De overheid moet ook langs niet-digitale weg bereikbaar blijven.
- Cybercriminaliteit moet harder worden aangepakt.
- De Autoriteit Persoonsgegevens heeft meer middelen nodig.
- Toezicht op gebruik van algoritmes.
Verschillen:
- Data van verdachten: meer verzamelen en delen, of juist minder?
- Inlichtingendiensten: meer of minder bevoegdheden?
- Kunstmatige intelligentie bij defensie: investeren of verbieden?
- Moderatie op sociale media: meer, minder, en waarop?
- Technologische innovaties: omarmen of kritisch benaderen?
Je kunt het hele rapport hier lezen.
FNV|UTA werkt samen met het BIMregister
Vakbond FNV ziet de bouw veranderen. Het aandeel UTA-functies in de bouw is fors toegenomen. Speciaal voor deze medewerkers is FNV|UTA opgericht die zich richt op de ondersteuning van deze bouwmedewerkers. UTA consulenten Ernst van den Berg en George Evers leggen uit wat FNV voor jou kan betekenen en waarom FNV|UTA de samenwerking met het BIMregister is aangegaan.
De bouw verandert
FNV Bouwen & Wonen ziet dat van de 110.000 bouwplaats medewerkers voor wie zij een cao afsluit al bijna 45 procent niet meer werkt op de bouwplaats. UTA medewerkers (uitvoerend, technische en administratief) werken voor een groot deel op het kantoor van een bouwonderneming, anderen werken op de bouwplaats.
“Speciaal voor deze medewerkers is FNV|UTA opgericht,” legt consulent Ernst van den Berg uit. “Het is een groeiende groep vaak hoger opgeleid personeel die misschien niet lichamelijk zwaarbelast werk doen, zoals de traditionele bouwplaats medewerker, maar die wel een mentale belasting ervaren en soms onder zware druk staan. Voor hen hebben we met FNV|UTA een aantal diensten in het leven geroepen om hen bij het werk te ondersteunen.”
“Het Economisch Instituut voor de Bouw gaf al enige jaren geleden aan hoe de bouw verandert”, licht George toe. “Denk aan digitalisering van het bouwproces, zoals BIM, waardoor informatie een cruciale rol speelt bij het ontwerp, de uitvoering, het onderhoud en het hergebruik. Alle functies, zowel op kantoor als op de bouwplaats, krijgen hiermee te maken. Dit betekent dat de inhoud van functies verandert, dat functies verdwijnen en er nieuwe ontstaan.
Met onze kennis willen we medewerkers meenemen in het digitaliseringsproces en de mogelijkheden, om zo ook tot het pensioen inzetbaar blijven in de bouw. De vaardigheden die daarbij horen, willen we met de werknemers bespreken en ondersteunen met FNV|UTA diensten. Zo krijg je werknemers die goed zijn opgeleid voor de ontwikkelingen in de bouw.”
“Daarom heeft FNV|UTA zich aangesloten bij het BIMregister waar we kennis kunnen opdoen en delen over de functies en competenties die horen bij het BIM gestuurd bouwen. We volgen diverse sessies in het BIM-huis en bezoeken regelmatig projecten waar BIM een belangrijke rol speelt,” voegt Ernst toe.
FNV|UTA als partner
Ernst: “Vakbonden nemen van oudsher een afwachtende houding aan bij de automatisering en robotisering. FNV|UTA ziet juist kansen en mogelijkheden bij digitalisering in de bouw. Het biedt veel mogelijkheden om het werk interessant te maken en te verbeteren. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf. We willen actief meedenken en -praten over de manier waarop digitalisering kan bijdragen aan de kwaliteit van werk. Dat betekent dat we moeten weten wat de ontwikkelingen zijn zodat we vanuit een werknemersperspectief laten zien hoe de veranderingen eruitzien. Wij zijn ervan overtuigd dat BIM fantastische kansen biedt voor nieuwe functies, die het aantal jongeren en vrouwen in de bouw kan vergroten.”
George: “FNV|UTA heeft de ambitie om een meedenkende partner te zijn bij deze veranderingen, waarbij we vooral de sociale aspecten van de nieuwe bouwfuncties laten zien. Vragen die we stellen zijn: Blijft het werk interessant en uitdagend? Hoe leid je personeel op en hoe houd je de werkdruk binnen de perken? Want ook hier ligt een burn-out op de loer. We hebben een voorstel gemaakt om bij bouwbedrijven pilots te starten waarin we kijken naar de manier waarop de organisatie en het werk zijn ingericht. Op deze manier zoeken we naar oplossingen die de bron van werkdruk wegneemt. We delen de opgedane kennis door deze te publiceren op onze website.”
Jongeren in de bouw
Het team van vijf UTA consulenten en vakbondsbestuurder Bernet van Leeuwen tonen op de website Kan ik de activiteiten en het aanbod. “Kan ik verder komen met FNV|UTA”? is de vraag die gesteld wordt en waarop natuurlijk direct het antwoordt wordt gegeven. Ernst: “Ja! We bieden de traditionele ondersteuning in de vorm van bijvoorbeeld juridische bijstand en pensioenen. Daarnaast zijn we er voor het geven van ondersteunende cursussen en specifieke UTA zaken. De cursussen zijn er voor persoonlijke en professionele ontwikkeling.”
Ernst: “We richten ons uitdrukkelijk op de nieuwe instroom van jongeren in de bouw. Zij zijn hoger opgeleid en dus bezoeken we off- en online regelmatig hogescholen en universiteiten. Het aanbod is daarmee anders dan voorheen. En de manier van ontsluiten van onze kennis en het opbouwen van een sociaal netwerk is anders. We zijn te vinden via onze instagram en op persoonlijke LinkedIn profielen. Op ons actieve instagram account building.thefuture bereiken we tal van jongeren die op hun eigen manier kijken naar de bouw.”
Dit artikel verscheen eerder op de website van BIMregister (www.bimregister.nl). Deze versie is bewerkt.
Hoe verandert BIM jouw werk?
Steeds meer bouwbedrijven voeren BIM in om werkprocessen te verbeteren. BIM staat voor Bouw Informatie Model. Het is een digitaal systeem waarin alle bij de bouw betrokken partijen kunnen samenwerken. Daardoor worden er minder fouten gemaakt en zijn de kosten lager.
De manier waarop je in de bouw werkt verandert door de invoering van het systeem. Niet alleen in je eigen organisatie, maar ook in alle bedrijven waar je mee te maken hebt. Je organisatie moet meer samenwerken, kennis delen en werken in netwerken.
Wat gaat er veranderen?
Door de digitalisering gaat je functie waarschijnlijk veranderen. Sommige functies zullen zelfs helemaal verdwijnen, maar er komen ook nieuwe bij. Maar we weten nog niet precies hoeveel er gaat veranderen, hoe ingrijpend het zal zijn of hoe snel dat gaat. We weten dus ook nog niet wat het precies voor jou gaat betekenen. Samen met uta-medewerkers zijn we op zoek naar antwoorden op de vragen: Hoe verandert BIM je organisatie en je werk? En wat betekent dat voor jou?
Vul onze BIM-enquête in
Wij willen graag dat je met ons meedenkt over de veranderingen binnen de bouwondernemingen, ook als je bijvoorbeeld student bent. We gaan een klankbordgroep opzetten waaraan we de vragen voorleggen. Om een beter beeld te krijgen van wat BIM voor jouw sector betekent, vragen we je om onze BIM-enquête in te vullen.
BIM in de praktijk: tijdens en na je studie
Voor studenten, stagiaires en net-afgestudeerden hebben wij een enquête die inspeelt op de eerste werkervaringen met BIM in de praktijk. Heb jij het gevoel dat de lesstof bij jouw studie aansluit bij de werkelijkheid? En vind je dat BIM binnen jouw werk/stage-bedrijf de aandacht krijgt die het verdiend? Wij zijn erg benieuwd naar jouw eerste indrukken van BIM in de praktijk en vragen je daarom om onze enquête in te vullen!
Steeds meer bouwbedrijven voeren BIM in om werkprocessen te verbeteren. BIM staat voor Bouw Informatie Model. Het is een digitaal systeem waarin alle bij de bouw betrokken partijen kunnen samenwerken. Door de invoering van BIM kunnen er veranderingen plaatsvinden in jouw functie.
Klimaat en energietransitie
Er wordt in Nederland hard gewerkt aan de verduurzaming van huizen en gebouwen. Theo van der Werf is FNV bestuurder in de sector Bouwen en Wonen. Hij vertelt over de actualiteiten rondom klimaat en energietransitie.
Veel nieuwe wijken worden al aardgasvrij opgeleverd. Voor het einde van de regeerperiode wil het kabinet 30 tot 50 duizend woningen extra per jaar aardgasvrij maken. Naarmate de verduurzamingsmarkt zich ontwikkelt moet dat tempo naar 200 duizend huizen per jaar. Dat is ook nodig om tot 2050 de gehele woningvoorraad in ons land te verduurzamen. Dit is een grote opgave waar veel partijen landelijk en regionaal bij betrokken zijn. Dit zijn de overheid, onderwijs, werkgevers –en werknemersorganisaties.
Ook de FNV levert een actieve bijdrage om deze ambitie waar te maken. Wij staan voor een ambitieus klimaatbeleid en maken ons sterk voor verdere energiebesparing, hergebruik van grondstoffen en gebruik van duurzame energiebronnen. Tegelijkertijd behartigen wij de belangen van onze leden en zetten we in op inkomenszekerheid, echte groene banen en kwaliteit van werk.
Kernteam energietransitie
Namens de sector Bouwen en Wonen maak ik deel uit van een landelijk kernteam. We houden ons bezig met verschillende vragen. Hoe kunnen we er bijvoorbeeld voor zorgen dat er voldoende vakkrachten zijn om de energietransitie tot stand te brengen? Welke initiatieven zijn hiervoor nodig op de regionale arbeidsmarkt? Wat is er nodig aan scholing van werknemers? Wat betekent de energietransitie voor onderwijsprogramma’s? En wat kunnen we leren van de innovaties in de werkprocessen?
FNV Bouwen en Wonen heeft ook een bewakingsrol. Vindt de transitie bijvoorbeeld op een sociaal verantwoorde manier plaats? Worden de juiste arbeidsvoorwaarden toegepast? Werken mensen op een veilige en gezonde manier? En krijgen ook werkzoekenden met enige afstand tot de arbeidsmarkt een eerlijke kans?
Er zijn door de overheid 27 gemeenten aangewezen om te starten met het aardgasvrij maken van wijken. Vanuit FNV Bouwen en Wonen hebben we 5 pilotgebieden geselecteerd. Hier leren we wat er op lokaal niveau gebeurt om de energietransitie te realiseren. Vervolgens willen we deze kennis delen met andere wijken om zo de transitie te versnellen. Het gaat om de volgende wijken:
- Purmerend Overwhere Zuid,
- Hengelo Nijverheid,
- Rotterdam Pendrecht,
- Utrecht Overvecht Noord,
- Groningen Paddepoel Selwerd.
Neem voor meer informatie over het klimaatbeleid van de FNV of het kernteam gerust even contact met me op.
Theo van der Werf
theo.vanderwerf@fnv.nl
Telefoon: 06 -20 44 06 05
Innovatie: noodzaak in de bouw
Het World Economic Forum publiceerde in februari vorig jaar een rapport over innovatie in de bouw. De conclusie: de bouwsector loopt als het gaat om het toepassen van nieuwe technologieën achter bij andere industrieën. Daarnaast wordt er nog veel uitvoerend handwerk gedaan, de mechanisatiegraad is beperkt. Bovendien zijn de bedrijfsmodellen zijn al lang onveranderd. Het gevolg is dat de productiviteit van de bouwsector achter is gebleven.
De samenvatting van dit rapport:
Inleiding
De bouwsector loopt als het gaat om het toepassen van nieuwe technologieën achter bij andere industrieën. Er wordt nog veel uitvoerend handwerk gedaan. De mechanisatiegraad is beperkt en de bedrijfsmodellen zijn al lang onveranderd. Het gevolg is dat de productiviteit van de bouwsector achter is gebleven. Dit constateert het World Economic Forum in een rapport van februari vorig jaar.
Digitalisering
Sinds kort echter is de sector bezig om meer te digitaliseren. Dit leidt tot een ingrijpende verandering van de sector, nu en in de toekomst. Voorbeelden van de veranderingen zijn BIM, prefab, het grootschalig gebruik van sensoren in gebouwen, 3D printen, het gebruik van robots etc. De verwachting is dat het toepassen van nieuwe technologieënde productiviteit van de sector enorm zal laten stijgen.Steeds meer actoren in de sector realiseren zich dat de komende jaren forse investeringen nodig zijn om de vernieuwingsslag mogelijk te maken.Figuur 1 laat zien wat de ontwikkelingen zijn.
Wat moet er veranderen?
Zorgen voor goed gekwalificeerde medewerkers
Er zijn andere vaardigheden en kennis nodig in de bouwsector. Daarom moet er een forse investering worden gedaan in het om-en opscholen van medewerkers.
Samenwerking in de hele bouwketen
De bouwsector is sterk gefragmenteerd. Digitalisering vraagt echter dat bedrijven in de bouwketen (inclusief de toeleverende industrie, installatiebedrijven) intensief samenwerken en informatie delen.
Nieuwe technologieën
Op grote schaal adopteren:de bouwsector is altijd traag geweest om nieuwe technologieënin te zetten met als gevolg een naar verhouding lage productiviteit.
Data gedreven gaan werken
Digitalisering zorgt ervoor dat er grote hoeveelheden data beschikbaar komen over het hele bouwproces (het dataficeren). Deze sector moet leren om deze data te gebruiken in het hele bouwproces voor planning, uitvoering, onderhoud en recycling.
Figuur 1
De Engelse versie lees je hier op de website van het World Economic Forum
