Per collegejaar 2023/2024 zal de basisbeurs worden heringevoerd, daar hebben we hard voor gevochten. Maar voor een miljoen (oud-)studenten komt dat te laat. De studenten die gestudeerd hebben onder het leenstelsel krijgen namelijk maar een kleine compensatie. FNV vindt dat dit niet genoeg is.
Nederland is een sociale rechtstaat. In onze grondwet staan de grondrechten waar wij als Nederlandse burgers recht op hebben. Een voorbeeld van zo’n grondrecht is het recht op onderwijs. Uit dit recht vloeit voort dat studenten tijdens hun studie in aanmerking komen voor studiefinanciering. De studiefinanciering is bedoeld om studeren financieel toegankelijk te maken voor iedereen in Nederland. Tot 2015 kregen studenten studiefinanciering in de vorm van de basisbeurs. De basisbeurs was een maandelijkse lening die werd kwijtgescholden als je op tijd je diploma had behaald. Op 1 september 2015 werd de basisbeurs afgeschaft en werd in Nederland het leenstelsel ingevoerd.
Wat is het leenstelsel en waarom werd dit ingevoerd?
Het leenstelsel is de vorm van studiefinanciering die per september 2015 is ingevoerd. De gehele studiefinanciering bestaat uit een rentedragende lening. Je krijgt 35 jaar de tijd om de lening terug te betalen. Hoeveel je leent, dat bepaal jij zelf. Het leenstelsel was bedoeld om studeren eerlijker te maken.
Dat was het doel… Bijna acht jaar na het invoeren van het leenstelsel blijkt het tegenovergestelde bereikt te zijn. De studenten die hebben gestudeerd onder het leenstelsel hebben een torenhoge studieschuld opgebouwd. FNV Voorzitter Yasmin Ait Abderahman spreekt zelfs van een ‘pechgeneratie’. “Een schuld van 40 duizend euro is geen uitzondering meer“, aldus Yasmin Ait Abderrahman van FNV. Dat is niet het enige waar de studenten last van hebben gekregen. De schulden hebben er ook voor gezorgd dat veel starters nu moeite hebben met het kopen van een woning. Ook heeft het leenstelsel ervoor gezorgd dat het hoger onderwijs minder toegankelijk is geworden.
Dat het leenstelsel niet de beoogde gevolgen meebracht werd voor meerdere partijen in de tweede kamer steeds duidelijker. Dit zorgde ervoor dat in 2021 bekend werd gemaakt dat in het studiejaar 2023/2024 het leenstelsel wordt afgeschaft en de basisbeurs opnieuw wordt ingevoerd.
Wat gebeurt er met studenten die hebben gestudeerd onder het leenstelsel?
De groep studenten die onder het leenstelsel heeft gestudeerd wordt gecompenseerd. De compensatie zou nu gaan om een bedrag van 359 euro per gestudeerd jaar, met een maximum van 1436 euro als je 4 jaar hebt gestudeerd. Als je in 2022/2023 bent begonnen met studeren, krijg je 359 euro. FNV vindt dit onvoldoende.
Wat wil FNV?
Basisbeurs Wij eisen de invoering van een basisbeurs of een vergelijkbare vorm van universele basisfinanciering voor iedereen die in Nederland studeert, waarmee je naast een bijbaan schuldenvrij een goede opleiding kunt afronden.
Compensatie
Het kan niet zo zijn dat een kleine groep jongeren de dupe wordt van dit mislukte bezuinigingsexperiment van het kabinet. Daarom eisen wij volledige compensatie voor studenten die onder het leenstelsel vallen.
Geld voor onderwijs
De middelen voor de basisbeurs mogen niet uit de onderwijsbegroting komen. Het is niet de bedoeling dat studenten alsnog de studiefinanciering uit eigen zak gaan betalen, ook niet via verkapte bezuinigingen op de OV-kaart.
