Werkgroep Impact BIM op werk
FNV|UTA start een werkgroep die zich bezighoudt met de vraag welke veranderingen in het werk en de organisatie gaan optreden door de invoering van BIM en data gestuurd bouwen. De bouw is volop aan het innoveren. Dit was ook één van de redenen om aansluiting te zoeken met het BIMregister. Naast BIM gaat het om het gebruik van drones, de inzet van AI, robots, gaming, het gebruik van Internet of Things etc. Daarnaast zien we op de kantoren de nodige automatiseringsontwikkelingen, die zorgen voor het stroomlijnen van administratieve handelingen. We vatten al deze ontwikkelingen onder de noemer digitalisering. Het gaat om de informatisering van het hele bouwproces: van ontwerp, uitvoering, onderhoud en hergebruik.
FNV|UTA verwacht dat er door digitalisering veel veranderingen zullen zijn voor de manier waarop een organisatie is ingericht en voor het werk dat werknemers doen. De inhoud van functies verandert, sommige functies verdwijnen en er ontstaan nieuwe functies. Dit veranderingsproces vraagt om nieuwe kennis en vaardigheden van werknemers. Bijblijven in je vak en je voortdurend blijven ontwikkelen is belangrijk. Dat maakt werken in de bouw uitdagend en boeiend.
Vragen
FNV|UTA wil met enkele mensen uit de bouw inventariseren welke veranderingen in het werk en de organisatie optreden, zowel op de korte als de lange termijn. Enkele vragen die aan de orde komen zijn:
- Welke visie heeft het bedrijf op de toekomst en welke plaats heeft digitalisering daarin? Is daarbij aandacht voor het verbeteren van de kwaliteit van diensten, waarde creatie, maar ook aandacht voor de positie van medewerkers bij de transformatie?
- Hoe past BIM in deze visie? Op welke wijze?
- Welke veranderingen in het werk ontstaan en met name door de invoering van BIM? Is duidelijk om welke functies het gaat? En valt er een duiding te geven van de veranderingen?
- Verandert de inrichting van de organisatie en op welke wijze? Denk aan anders organiseren, stijl van leidinggeven, meer samenwerking, meer autonomie van werknemers.
- Hoe verloopt het implementatieproces? Werkt het bedrijf met een living lab, een plek om te experimenteren met innovaties?
- Welke beleid heeft het bedrijf om ervoor te zorgen dat werknemers mee gaan in de verandering? Denk aan opleidings- en scholingsbeleid.
- Welke partijen zijn bij de veranderingen betrokken en welke rol hebben zij? Denk externe partijen, maar ook aan HR en de OR.
- Op welke manier zijn medewerkers betrokken bij de veranderingen?
Wie nodigen we uit
De werkgroep bestaat uit vakspecialisten uit de bouw. Zij hebben inzichten in de nieuwste ontwikkelingen rond BIM en data gestuurd bouwen. We zijn op zoek naar alle BIM gerelateerde functies. Uitvoerders en projectleiders hebben in de meeste gevallen (technische) ervaring met BIM, en spelen vooral een nadrukkelijke rol tussen de bouwplaats en kantoor. Wij zien er het belang van in om uit deze groep enkele personen mee te laten draaien in de werkgroep.
Buiten de kring van BIM deskundigen nodigen we HR-experts uit vanuit de gedachte dat zij kennis hebben rond organisatieverandering en -ontwikkeling. Tenslotte denken we aan een OR-lid die vanuit de medezeggenschap betrokken is bij BIM ontwikkelingen.
We vragen van de deelnemers om hun kennis en inzichten met de werkgroep en ons te delen. Deelnemers krijgen met hun deelname inzicht het organisatieontwikkelingsproces die samenhangen innovaties. Uit onderzoek is bekend dat innovatie en organisatieontwikkeling onlosmakelijk bij elkaar horen.
Wat doen we met de kennis
Met deze kennis kunnen we laten zien welke veranderingen optreden, wie in het veranderingsproces welke rol vervult en wat nodig is om deze veranderingen goed te laten verlopen. Deze kennis gebruiken voor het maken van publicaties over datagedreven bouwen. Daarnaast is het organiseren van een webinar een goede mogelijkheid om kennis te delen.
Praktische zaken
Het aantal deelnemers is maximaal 8. De bijeenkomsten houden we digitaal met een frequentie van zes keer per jaar. Een bijeenkomst duurt maximaal 1 uur.
Contact en aanmelding
Contactpersonen zijn Ernst van den Berg (tel. 06 18 98 66 92) en George Evers (tel. 06 58 87 30 03) van FNV|UTA. Zij zijn bereikbaar via UTA@fnv.nl. Via dit mailadres kunt u zich ook aanmelden.
De BIM-experts hebben in zes bijeenkomsten hun kennis en inzichten met ons gedeeld. Door het delen van hun kennis hebben wij de notitie ‘BIM in de Bouw’ kunnen opstellen. Hierin zijn alle bevindingen uit de BIM-werkgroep uiteengezet. Benieuwd naar het document? Via deze link kun je het downloaden.
FNV|UTA werkt samen met het BIMregister
Vakbond FNV ziet de bouw veranderen. Het aandeel UTA-functies in de bouw is fors toegenomen. Speciaal voor deze medewerkers is FNV|UTA opgericht die zich richt op de ondersteuning van deze bouwmedewerkers. UTA consulenten Ernst van den Berg en George Evers leggen uit wat FNV voor jou kan betekenen en waarom FNV|UTA de samenwerking met het BIMregister is aangegaan.
De bouw verandert
FNV Bouwen & Wonen ziet dat van de 110.000 bouwplaats medewerkers voor wie zij een cao afsluit al bijna 45 procent niet meer werkt op de bouwplaats. UTA medewerkers (uitvoerend, technische en administratief) werken voor een groot deel op het kantoor van een bouwonderneming, anderen werken op de bouwplaats.
“Speciaal voor deze medewerkers is FNV|UTA opgericht,” legt consulent Ernst van den Berg uit. “Het is een groeiende groep vaak hoger opgeleid personeel die misschien niet lichamelijk zwaarbelast werk doen, zoals de traditionele bouwplaats medewerker, maar die wel een mentale belasting ervaren en soms onder zware druk staan. Voor hen hebben we met FNV|UTA een aantal diensten in het leven geroepen om hen bij het werk te ondersteunen.”
“Het Economisch Instituut voor de Bouw gaf al enige jaren geleden aan hoe de bouw verandert”, licht George toe. “Denk aan digitalisering van het bouwproces, zoals BIM, waardoor informatie een cruciale rol speelt bij het ontwerp, de uitvoering, het onderhoud en het hergebruik. Alle functies, zowel op kantoor als op de bouwplaats, krijgen hiermee te maken. Dit betekent dat de inhoud van functies verandert, dat functies verdwijnen en er nieuwe ontstaan.
Met onze kennis willen we medewerkers meenemen in het digitaliseringsproces en de mogelijkheden, om zo ook tot het pensioen inzetbaar blijven in de bouw. De vaardigheden die daarbij horen, willen we met de werknemers bespreken en ondersteunen met FNV|UTA diensten. Zo krijg je werknemers die goed zijn opgeleid voor de ontwikkelingen in de bouw.”
“Daarom heeft FNV|UTA zich aangesloten bij het BIMregister waar we kennis kunnen opdoen en delen over de functies en competenties die horen bij het BIM gestuurd bouwen. We volgen diverse sessies in het BIM-huis en bezoeken regelmatig projecten waar BIM een belangrijke rol speelt,” voegt Ernst toe.
FNV|UTA als partner
Ernst: “Vakbonden nemen van oudsher een afwachtende houding aan bij de automatisering en robotisering. FNV|UTA ziet juist kansen en mogelijkheden bij digitalisering in de bouw. Het biedt veel mogelijkheden om het werk interessant te maken en te verbeteren. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf. We willen actief meedenken en -praten over de manier waarop digitalisering kan bijdragen aan de kwaliteit van werk. Dat betekent dat we moeten weten wat de ontwikkelingen zijn zodat we vanuit een werknemersperspectief laten zien hoe de veranderingen eruitzien. Wij zijn ervan overtuigd dat BIM fantastische kansen biedt voor nieuwe functies, die het aantal jongeren en vrouwen in de bouw kan vergroten.”
George: “FNV|UTA heeft de ambitie om een meedenkende partner te zijn bij deze veranderingen, waarbij we vooral de sociale aspecten van de nieuwe bouwfuncties laten zien. Vragen die we stellen zijn: Blijft het werk interessant en uitdagend? Hoe leid je personeel op en hoe houd je de werkdruk binnen de perken? Want ook hier ligt een burn-out op de loer. We hebben een voorstel gemaakt om bij bouwbedrijven pilots te starten waarin we kijken naar de manier waarop de organisatie en het werk zijn ingericht. Op deze manier zoeken we naar oplossingen die de bron van werkdruk wegneemt. We delen de opgedane kennis door deze te publiceren op onze website.”
Jongeren in de bouw
Het team van vijf UTA consulenten en vakbondsbestuurder Bernet van Leeuwen tonen op de website Kan ik de activiteiten en het aanbod. “Kan ik verder komen met FNV|UTA”? is de vraag die gesteld wordt en waarop natuurlijk direct het antwoordt wordt gegeven. Ernst: “Ja! We bieden de traditionele ondersteuning in de vorm van bijvoorbeeld juridische bijstand en pensioenen. Daarnaast zijn we er voor het geven van ondersteunende cursussen en specifieke UTA zaken. De cursussen zijn er voor persoonlijke en professionele ontwikkeling.”
Ernst: “We richten ons uitdrukkelijk op de nieuwe instroom van jongeren in de bouw. Zij zijn hoger opgeleid en dus bezoeken we off- en online regelmatig hogescholen en universiteiten. Het aanbod is daarmee anders dan voorheen. En de manier van ontsluiten van onze kennis en het opbouwen van een sociaal netwerk is anders. We zijn te vinden via onze instagram en op persoonlijke LinkedIn profielen. Op ons actieve instagram account building.thefuture bereiken we tal van jongeren die op hun eigen manier kijken naar de bouw.”
Dit artikel verscheen eerder op de website van BIMregister (www.bimregister.nl). Deze versie is bewerkt.
FNV|UTA slaat handen ineen met BIMregister
FNV|UTA ziet dat BIM belangrijke veranderingen met zich mee brengt op de bouwplaats en op kantoor. Veranderingen voor de organisatie en voor de manier van werken in de bouw. Samenwerking met het BIMregister is een goede manier om kennis en inzichten te delen met BIM experts.
De invloed van BIM
BIM en data-gestuurd bouwen zijn niet meer weg te denken in het huidige bouwproces. Deze innovaties kunnen het werk efficiënter maken en de faalkosten omlaag brengen. Het werk verandert door BIM, waardoor voortdurend nieuwe kennis en vaardigheden nodig zijn. Bijblijven in je vak en je voortdurend blijven ontwikkelen zijn belangrijk. Hiermee blijft werken in de bouw uitdagend en boeiend en leidt ertoe dat werknemers graag in de sector willen werken.
BIMregister
BIMregister brengt partijen samen die raakvlakken hebben met BIM in de bouw. Onderdeel van het netwerk van BIMregister zijn natuurlijk de bouwbedrijven en adviesbureaus, maar ook diverse onderwijsinstellingen en onafhankelijke specialisten. De samenwerking met BIMregister benadrukt dat FNV|UTA een actieve rol wil spelen vanuit zijn kennis over organisatievernieuwing en arbeidsinhoud.
Wat gaan we doen
In kader van kennisdeling schrijven wij regelmatig artikelen over de impact van BIM en data gedreven bouwen op de organisatie en het werk. Dat doen we samen met BIM experts, bijvoorbeeld in de vorm van interactieve online sessies.
Daarnaast horen we natuurlijk van onze contacten die werken met BIM met welke vragen zij zitten. Dit betekent dat je ons met BIM gerelateerde vragen altijd kunt benaderen via uta@fnv.nl
Discus Project: Digitalisering van de bouw in Europa
Afgelopen 23 januari was George Evers van FNV Bouwen en Wonen in Rome. Vertegenwoordigers uit verschillende Europese landen waren bijeen voor het Discus project. Dit project is bedoeld om de ontwikkeling van de digitalisering van de bouw in verschillende landen te inventariseren en na te gaan hoe de arbeidsverhoudingen veranderen. Zo werd er onder andere stilgestaan bij de samenwerking tussen mens en machine.
Het Discus Project (Digital Transformation in the Construction Sector) denkt in het bijzonder na over hoe de samenwerking tussen sociale partners ertoe kan leiden dat digitalisering niet direct negatieve gevolgen heeft voor de werkgelegenheid en de kwaliteit van het werk.
Technologische vernieuwingen
De komende jaren krijgt de bouwsector te maken met een veelheid aan technologische vernieuwingen, waaronder het toepassen van kunstmatige intelligentie (AI), robotisering, drones, BIM, inzet van gamification en Internet of Things. Een belangrijke ontwikkeling in de bouw is het werken met data die al deze vernieuwingen met zich meebrengen.
Er wordt ook gesproken over datagedreven bouwen. De digitalisering staat niet op zichzelf, het kan in samenhang worden gezien met de discussie over de energietransitie.
In de discussie over digitalisering lag aanvankelijk het accent op het verdwijnen van banen. Inmiddels gaat de discussie meer over de samenwerking tussen mens en machine: welke taken passen het best bij een robot, en welke taken bij de mens?
De onderwerpen die spelen bij de veranderingen door digitalisering zijn:
- Het verdwijnen van banen of delen daarvan en het ontstaan van nieuwe banen,
- De wijze waarop het werk wordt georganiseerd met het oog op duurzame inzetbaarheid,
- Arbeidsomstandigheden: wordt het werk veiliger door de inzet van technologie? De vraag is of er ook nieuwe risico’s ontstaan en welke dat dan precies zijn,
- Privacy van werknemers: nu steeds meer data wordt verzameld is de bescherming van gegevens van werknemers een belangrijk onderwerp. Mogelijkheden om werknemers te volgen zitten inmiddels ingebakken in systemen zoals track and trace en gps,
- Tenslotte is er discussie over het niveau waarop activiteiten ondernomen kunnen worden: sectoraal, regionaal, landelijk en/of Europees.
Landenvergelijking
Er zijn veel overeenkomsten tussen de landen (België, Bulgarije, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Italië en Spanje) die een presentatie hielden tijdens de bijeenkomst in Rome. Hieronder volgen de belangrijkste overeenkomsten tussen de landen:
- De bouw is een belangrijke economische sector, die fors is getroffen door de crisis. De bouw trekt inmiddels weer flink aan, mede vanwege de opgave van de klimaatverandering. Er wordt verwacht dat de klimaatverandering veel werkgelegenheid zal opleveren.
- Er zijn veel kleine bedrijven en zelfstandig ondernemers actief in de bouw. Hiermee in samenhang is dat het innovatievermogen als gering wordt gezien. Er wordt weinig geïnvesteerd in R&D (Research en Development).
- Er moet fors worden geïnvesteerd in werknemers om aan de opgave die er ligt te kunnen voldoen. Daarom zijn er twijfels of het huidige opleidingsstelsel in staat is om de snelle veranderingen bij te houden en de opleidingsprogramma’s aan te passen.
- Datadelen wordt een must wil de samenwerking in de keten in de bouw van de grond komen.
- De kwaliteit van het werk moet naar een hoger plan worden getild en er moet worden voorkomen dat werk op een arbeidsdelige manier wordt georganiseerd.
Er is een aantal onderwerpen benoemd die belemmerend kunnen werken als het gaat om digitalisering:
- Op de bouwplaats zijn niet voldoende digitale middelen aanwezig (zoals een iPad). Daarnaast is er geen rekening gehouden met verschillende talen.
- De constatering is dat er sprake is van weerstand onder medewerkers op de bouwplaats om digitaal te werken. Dit komt mede omdat zij nog niet in voldoende mate digivaardig zijn. De medewerkers worden onvoldoende betrokken bij het implementatieproces van de digitalisering en worden geconfronteerd met andere manieren van werken.
Per land vallen een aantal specifieke punten te benoemen in het kader van digitalisering en technologische ontwikkelingen.
Duitsland:
- Digitalisering wordt gezien als een kans, maar de verwachting is dat de werkgelegenheid zal afnemen.
- BIM wordt gezien als een centraal thema voor alle delen van bouwbedrijven, waarbij de belemmering is dat er nog niet echt sprake is van standaardisatie. Voor deze standaardisatie wordt actie vanuit de overheid verlangd. Een belangrijk vraagstuk is wie precies de eigenaar is van de data. Daarnaast worstelen bedrijven met de vraag hoe digitalisering meer gaat leven bij werknemers.
- De vakbond zet in op het in stelling brengen van de ondernemingsraden door digitalisering bij hen op de agenda te zetten. Aandachtspunten zijn de negatieve gevolgen van digitalisering, de werktijden en de controle van werknemers.
Frankrijk:
- Digitalisering beperkt zich niet tot BIM, maar BIM speelt zeker een belangrijke rol bij het innovatieproces in Frankrijk. De overheid heeft de afgelopen jaren een programma gehad om BIM te promoten, maar dat is niet gelukt. Om die reden heeft de overheid nu het programma BIM 2022 gelanceerd met als doel om in dat jaar alle bedrijven aangesloten te krijgen op BIM. Er is voor dit programma een stuurgroep in het leven geroepen, bestaande uit de overheid en werkgevers. De vakbonden zijn hier niet bij betrokken.
- Er zijn veel BIM trainingen, maar de implementatie op de werkvloer verloopt traag. Daarom is er twijfel of dit overheidsprogramma zijn doelstellingen zal halen. Er is een apart programma ontwikkeld om het bewustzijn over digitalisering onder werknemers te stimuleren.
- Een aandachtspunt is het gebruik van data. Door BIM komt er veel data beschikbaar (big data) die voor beleidsdoelen en sturing gebruikt kan worden. De discussie moet gaan over het verzamelen en het gebruik van deze data (inclusief de data die wordt verzameld over werknemers).
- In Frankrijk speelt verder platformwerk (digitale platforms waarop vraag en aanbod van tijdelijk werk bij elkaar gebracht worden), dus op welke wijze platformwerk wordt ingezet en gebruikt in sectoren.
België:
- Er zijn steeds meer andere groepen werknemers in de bouw aanwezig, zoals meer kantoorpersoneel. Er zijn veel kleine bedrijven in de bouw, die een afwachtende houding hebben als het gaat om het implementeren van digitalisering. De kleine bedrijven kijken de kat uit de boom, want zij willen niet nu investeren als niet duidelijk is of de nieuwe technologie in de toekomst stand houdt.
- De verwachting is een verlies aan banen, maar ook de komst van nieuwe banen zoals BIM experts en drone piloten. Verder is de verwachting meer veiligheid, welzijn en autonomie van werknemers, maar ook meer controle en psychosociale arbeidsbelasting (psa).
Bulgarije:
- Dit land heeft een apart probleem, niet zozeer of er BIM opgeleid personeel is, want er is bijna geen bouwpersoneel aanwezig. De meeste werknemers werken in andere landen van de EU vanwege de betere verdiensten.
Democratie is belangrijk bij digitalisering
In Rome klonk de waarschuwing vanuit de vakbonden dat technologische ontwikkelingen vooral door Amerikaanse bedrijven wordt gedomineerd en dat de EU zich meer zou moeten inspannen om deze dominantie te doorbreken.
De kleine bedrijven die te weinig innovatief zijn moeten worden geholpen bij het vergroten van hun innovatievermogen. De overheid kan hierbij een rol spelen.
De vakbonden moeten zich bezig houden met digitalisering, waarbij de slogan is: ‘zit je aan tafel of sta je op de menukaart.’
Tenslotte werd gesteld dat democratie een belangrijke waarde is bij digitalisering. Dat betekent dat er sprake moet zijn van zeggenschap bij alle betrokkenen. Uitdrukkelijk werd verwezen naar China waar de zeggenschap bij digitaliseringsontwikkelingen zeer beperkt is en waar een tendens bestaat naar een totalitaire staatsvorm gefaciliteerd door digitalisering.
Hoe verandert BIM jouw werk?
Steeds meer bouwbedrijven voeren BIM in om werkprocessen te verbeteren. BIM staat voor Bouw Informatie Model. Het is een digitaal systeem waarin alle bij de bouw betrokken partijen kunnen samenwerken. Daardoor worden er minder fouten gemaakt en zijn de kosten lager.
De manier waarop je in de bouw werkt verandert door de invoering van het systeem. Niet alleen in je eigen organisatie, maar ook in alle bedrijven waar je mee te maken hebt. Je organisatie moet meer samenwerken, kennis delen en werken in netwerken.
Wat gaat er veranderen?
Door de digitalisering gaat je functie waarschijnlijk veranderen. Sommige functies zullen zelfs helemaal verdwijnen, maar er komen ook nieuwe bij. Maar we weten nog niet precies hoeveel er gaat veranderen, hoe ingrijpend het zal zijn of hoe snel dat gaat. We weten dus ook nog niet wat het precies voor jou gaat betekenen. Samen met uta-medewerkers zijn we op zoek naar antwoorden op de vragen: Hoe verandert BIM je organisatie en je werk? En wat betekent dat voor jou?
Vul onze BIM-enquête in
Wij willen graag dat je met ons meedenkt over de veranderingen binnen de bouwondernemingen, ook als je bijvoorbeeld student bent. We gaan een klankbordgroep opzetten waaraan we de vragen voorleggen. Om een beter beeld te krijgen van wat BIM voor jouw sector betekent, vragen we je om onze BIM-enquête in te vullen.
BIM in de praktijk: tijdens en na je studie
Voor studenten, stagiaires en net-afgestudeerden hebben wij een enquête die inspeelt op de eerste werkervaringen met BIM in de praktijk. Heb jij het gevoel dat de lesstof bij jouw studie aansluit bij de werkelijkheid? En vind je dat BIM binnen jouw werk/stage-bedrijf de aandacht krijgt die het verdiend? Wij zijn erg benieuwd naar jouw eerste indrukken van BIM in de praktijk en vragen je daarom om onze enquête in te vullen!
Steeds meer bouwbedrijven voeren BIM in om werkprocessen te verbeteren. BIM staat voor Bouw Informatie Model. Het is een digitaal systeem waarin alle bij de bouw betrokken partijen kunnen samenwerken. Door de invoering van BIM kunnen er veranderingen plaatsvinden in jouw functie.
