Uitkomsten Enquête: Fabrieksmatig bouwen

In het voorjaar van 2022 heeft FNV Bouwen en Wonen een vragenlijst onder de leden van het panel uitgezet over fabrieksmatig bouwen.

In de vakbladen lezen we dat steeds meer bouwbedrijven fabrieken neerzetten waar hele huizen of delen daarvan worden gebouwd.
Met het onderzoek wilden we inventariseren of onze panelleden te maken hebben met fabrieksmatig bouwen en wat zij daarvan vinden. Het onderzoek leverde slechts 13 reacties op, te weinig om zinvolle uitspraken te doen.
In dit verslag geven we de antwoorden weer die de deelnemers aan het onderzoek hebben gegeven. Per antwoord staat vermeld hoeveel panelleden reageerden op de vraag.

Fabrieksmatig bouwen

Bij een deel van de panelleden wordt fabrieksmatig gebouwd of gebruik gemaakt van prefab onderdelen. In totaal vijf panelleden geven aan dat hun bedrijf prefab onderdelen inkoopt en twee panelleden geven aan dat hun bedrijf zelf prefab onderdelen produceert. Geen van de panelleden geeft aan dat hun bedrijf gebruik maakt van robots.

Ervaring met fabrieksmatig bouwen

De helft van de panelleden antwoordt dat zij te maken hebben met het fabrieksmatig bouwen (totaal 6 antwoorden). Zij hebben ermee te maken als uitvoerder, als projectleider, timmerman en als onderhoudsmedewerker.
De panelleden hebben uiteenlopende opvattingen over fabrieksmatig bouwen. De opvattingen zijn:

  • Het is een goede ontwikkeling en er kan sneller worden gebouwd. En dat zonder de extra inzet van medewerkers.
  • Er is zorg als het gaat om de inhoud van het werk: het vakwerk verdwijnt en het werk wordt saaier.
  • De kwaliteit van de woning zal eronder leiden: "Waar de kunde en het vakmanschap ophouden beginnen de kitten en de pur".
  • Het MKB blijft achter bij het fabrieksmatig bouwen en dat leidt tot oneerlijke concurrentie.

Fabrieksmatig bouwen kent voor- en nadelen volgens de panelleden. Voordelen zijn dat er sneller en goedkoper wordt gebouwd en het weer geen rol meer speelt, wat goed is voor de productie en de arbeidsomstandigheden. Maar er zijn ook nadelen aan het fabrieksmatig bouwen. Die zijn:

  • De werknemers moeten het leuk vinden om op één plek te werken in de fabriek.
  • Het werk wordt eentoniger met minder variatie. Geen zicht meer op het eindproduct.
  • Mogelijke verdringing in het werk doordat het werk zo eenvoudig wordt dat goedkope werknemers van elders worden gehaald. Uitholling van het vakmanschap.

Productieverhoging

Enkele panelleden merken op dat er druk is om de productie te verhogen. Als toelichting geven zij daarbij het volgende aan:

  • Met de productieverhoging wordt gepoogd de woningnood op te lossen.
  • Bij prefab is de planning strakker georganiseerd, de planning moet worden gehaald. Ziekteverzuim veroorzaakt door o.a. corona vergroot de druk op werknemers om een hogere productiviteit te halen. De verwachting is dat dat leidt tot nog meer uitval en dat werknemers vertrekken.
  • De markt vraagt om meer te bouwen tegen minder kosten. De productiviteit moet omhoog om te voldoen aan deze vraag.

De deelnemers aan het onderzoek

Aan het onderzoek namen alleen mannen deel met een gemiddelde leeftijd van 55 jaren. Zij hebben verschillende functies in de bedrijven, zoals uitvoerder, timmerman, planner, projectcoördinator en kostendeskundige. De panelleden werken in de bouw en infra of in het vastgoed. Het opleidingsniveau is in meerderheid MBO (2,3, of 4) en één panellid is HBO opgeleid.